14 Temmuz 2010 Çarşamba

Bilim adamı mı bilim insanı mı?

Bugün aklıma bu geldi nereden geldiyse. Geçtiğimiz dönem Biyoloji ve Teknoloji isimli derste bilim adamı mı bilim insanı mı demişti hocamız. Ben bilim adamı diye baskılamıştım ama sınıf geneli ve hoca bilim insanında diretince yalnız başıma pek bir şey ifade edemeyeceğimi anlayıp susmuştum. O olay aklıma geldi ve kendimce neden bilim insanı değil de bilim adamını denmesi gerektiğini, neden bilim adamı denmesini savunduğumu düşündüm. Bir hikaye ile anlatmak istiyorum neden bilim adamında direttiğimi göstermek için(hikayeyi tam hatırlayamıyorum biraz değiştirebilirim):

Bir çocuk ufak bir hata yapmış ve babası bunu görüp oğlunu "adam ol oğlum adam ol" diye azarlamış. Çocuk bunu öyle içerlemiş ki büyük adam olacağına dair kendine söz vermiş. Çalışmış, yatılı okullarda kalmış ve nihayet kaymakam olarak kendi yöresinde göreve başlamış. Hani çocuğun içinde yankılanan "adam ol oğlum adam ol" sözü vardı ya işte onun dürtmesiyle şoförünü
yanına çağırmış. Şoföre "Falanca köyde benim garip bir anam babam vardır. Babamı buraya getirebilir misin?" demiş. Şoför kaymakamın emrini yerine getirmiş. Babası getirilmiş odasına. Oğul babasının elini öpüp başına koymuş. "Baba, hatırlıyor musun? Bana ben daha çocukken adam ol oğlum adam ol diye kızmıştın" demiş. Babası şöyle bir oğlunu ve bulunduğu yeri süzüp "Hatırladım oğul" demiş. Oğul "İşte baba adam oldum makam sahibiyim" demiş. Babası yorgun argın, yeni yoldan gelmiş bir halde "Olmadı oğul olmadı. Sen makam sahibi olmuşsun ama adam olmamışsın. Adam dediğin erdemli olur babasını ayağına getirtmez babasının ayağına varır" demiş ve çekmiş gitmiş.

İşte bu tam olarak hatırlayamadığım hikayede "adam" kavramının "erkek" ile özdeş olmayan bir manasıyla karşılaşıyoruz. Adam kavramı erdemli kişilere verilen bir ünvan. Yani Adam kelimesi erkek olan (hz)adem'den değil erdemli olan (hz)adem'den geliyor. Bende "Bilim adamı" dendiğinde erdem sahibi bilim ile uğraşan insanı anlıyorum. Bilim
insanı tamamen bilim yapan kişilerin cinsiyeti olmaz demek için oluşturulmuştur. Ama bilim insanı demekle erdemli bilim ile uğraşan insanı anlamayız.

Sizler bilimle uğraşan herkesi adam mı sanıyorsunuz? Korkarım yanılıyorsunuz. Bu dünyada iyi insanlar kadar kötü insanlarda var. Ve kötü insanlar da bilimle uğraşıyorlar. Peki kötü niyetli birinden erdemli olmasını bekleyebilir misiniz? Kim bekleyebilir ki? Bilimle uğraşan herkes bilim adamı değildir işte bu yüzden. İşte bu yüzden bilim insanı değildir, bilim adamıdır...